ακρομεγαλία
25Απρ

Όταν το σώμα μας αλλάζει χωρίς σαφή λόγο, όπως όταν μεγαλώνουν τα χέρια, τα πόδια ή το πρόσωπο, τότε αυτές οι αλλαγές θα πρέπει να μας κινητοποιήσουν. Πολλοί άνθρωποι αποδίδουν αυτές τις αλλαγές στο πέρασμα του χρόνου ή στην αύξηση βάρους. Όμως, κάποιες φορές πίσω από αυτές τις φαινομενικά «αθώες» μεταβολές, κρύβεται μια σπάνια αλλά σημαντική διαταραχή, η ακρομεγαλία. Δυστυχώς, επειδή τα συμπτώματά της εξελίσσονται αργά και δεν είναι πάντα εμφανή, η διάγνωση της πάθησης καθυστερεί. Αυτό μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την υγεία και την καθημερινότητα του ατόμου.

Τι είναι η ακρομεγαλία;

Η ακρομεγαλία είναι μία χρόνια και σπάνια ορμονική διαταραχή που προκαλείται όταν η υπόφυση, ένας μικρός αλλά σημαντικός αδένας στη βάση του εγκεφάλου, παράγει υπερβολική ποσότητα αυξητικής ορμόνης. Αυτή η υπερπαραγωγή δεν οφείλεται σε φυσιολογικές ανάγκες, αλλά συνήθως σε μια καλοήθη διόγκωση της υπόφυσης, γνωστή ως αδένωμα. Η αυξητική ορμόνη είναι σημαντική στην παιδική ηλικία για την ανάπτυξη, όμως στους ενήλικες, όταν εκκρίνεται σε υπερβολικά επίπεδα, προκαλεί σταδιακές και παθολογικές αλλαγές στο σώμα.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ γιγαντισμού και ακρομεγαλίας;

Η αυξητική ορμόνη επηρεάζει διαφορετικά το σώμα ανάλογα με την ηλικία. Αν η υπερπαραγωγή ξεκινήσει σε παιδιά και εφήβους, δηλαδή πριν ολοκληρωθεί η ανάπτυξη των οστών, τότε η κατάσταση ονομάζεται γιγαντισμός. Σε αυτή την περίπτωση, τα μακριά οστά συνεχίζουν να αναπτύσσονται, με αποτέλεσμα το υπερβολικό ύψος. Στους ενήλικες, όμως, που έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξή τους, η ίδια ορμόνη προκαλεί πάχυνση των οστών και διόγκωση μαλακών ιστών, κάτι που οδηγεί στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ακρομεγαλίας.

Συχνότητα εμφάνισης

Η ακρομεγαλία θεωρείται σπάνια, με περίπου 3 νέα περιστατικά να εμφανίζονται κάθε χρόνο ανά 1 εκατομμύριο άτομα. Παρότι δεν είναι συχνή, η διάγνωση της συχνά καθυστερεί αρκετά χρόνια, επειδή οι αλλαγές στο σώμα συμβαίνουν αργά και πολλές φορές περνούν απαρατήρητες. Συνήθως διαγιγνώσκεται σε μεσήλικες, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Αίτια της νόσου

Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, η αιτία είναι ένα αδένωμα της υπόφυσης το οποίο παράγει αυξητική ορμόνη σε επίπεδα πολύ υψηλότερα του φυσιολογικού. Λιγότερο συχνά, η αιτία μπορεί να είναι ένας άλλος όγκος σε διαφορετικό σημείο του σώματος, όπως στους πνεύμονες, το πάγκρεας ή τον υποθάλαμο, που παράγει την ίδια ορμόνη ή ουσίες που την πυροδοτούν.

Πώς επηρεάζει το σώμα η αυξητική ορμόνη;

Η αυξητική ορμόνη δρα στο ήπαρ και προκαλεί την παραγωγή μιας άλλης ουσίας που λέγεται IGF-1 (σωματομεδίνη). Ο IGF-1 είναι υπεύθυνος για πολλές από τις αλλαγές που βλέπουμε στην ακρομεγαλία. Αυτές περιλαμβάνουν πάχυνση των οστών, διόγκωση των αρθρώσεων, μεγέθυνση των οργάνων και υπερβολική ανάπτυξη των μαλακών ιστών. Οι αλλαγές αυτές εμφανίζονται σιγά-σιγά, αλλά τελικά προκαλούν σημαντική αλλοίωση της εμφάνισης και της υγείας του ατόμου.

Συμπτώματα που προκαλεί η ακρομεγαλία

Τα συμπτώματα ποικίλλουν, αλλά υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που εμφανίζονται συχνά. Πολλοί ασθενείς παρατηρούν ότι τα χέρια και τα πόδια τους έχουν μεγαλώσει – χρειάζονται μεγαλύτερο νούμερο παπουτσιού και τα δαχτυλίδια τους δεν χωρούν πλέον. Το πρόσωπο αλλάζει: η γνάθος προβάλλει προς τα εμπρός, η γλώσσα και η μύτη μεγαλώνουν, ενώ το δέρμα γίνεται πιο παχύ και λιπαρό.Τα χαρακτηριστικά του προσώπου γίνονται έντονα, ενώ παρατηρείται και αύξηση της περιμέτρου του λαιμού.

Άλλα συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, υπερβολική και δυσοσμία εφίδρωση, κόπωση, υπνηλία, πόνους στις αρθρώσεις και δυσκαμψία. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν προβλήματα όρασης αν ο όγκος πιέζει το οπτικό νεύρο. Στους άνδρες μπορεί να εμφανιστεί στυτική δυσλειτουργία, ενώ στις γυναίκες μπορεί να διαταραχθεί η έμμηνος ρύση.

 Διάγνωση της ακρομεγαλίας

Η υποψία της νόσου συχνά ξεκινά από τις αλλαγές στην εμφάνιση του ασθενούς. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με ειδικές αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις. Ο πρώτος δείκτης είναι τα επίπεδα IGF-1 στο αίμα. Αν είναι αυξημένα, τότε προχωράμε σε δοκιμασία ανοχής γλυκόζης. Κανονικά, η αυξητική ορμόνη πρέπει να μειώνεται μετά τη λήψη γλυκόζης. Στην ακρομεγαλία, αυτό δεν συμβαίνει. Αν επιβεβαιωθεί η διάγνωση, ακολουθεί μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου για τον εντοπισμό του όγκου στην υπόφυση.

Επιπλοκές της νόσου

Χωρίς θεραπεία, η ακρομεγαλία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές καταστάσεις. Οι πιο συχνές επιπλοκές περιλαμβάνουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιοπάθεια, υπνική άπνοια και εκφυλιστική αρθρίτιδα. Υπάρχει επίσης αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης πολυπόδων στο παχύ έντερο, που μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο. Η νόσος μειώνει την ποιότητα ζωής και μπορεί να μειώσει το προσδόκιμο ζωής αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

Θεραπεία για την ακρομεγαλία

Η αντιμετώπιση είναι σύνθετη και εξατομικεύεται ανάλογα με την περίπτωση. Στόχος της θεραπείας είναι η μείωση του μεγέθους του αδενώματος και η πρόληψη των επιπλοκών και του IGF-1, η αντιμετώπιση του όγκου και η πρόληψη των επιπλοκών.

Η πρώτη επιλογή είναι συνήθως η χειρουργική αφαίρεση του όγκου από ειδικευμένο νευροχειρουργό. Αν ο όγκος δεν αφαιρεθεί πλήρως ή αν η νόσος επιμένει, χορηγούνται φάρμακα. Οι κυριότερες φαρμακευτικές επιλογές είναι τα ανάλογα σωματοστατίνης και οι ανταγωνιστές της αυξητικής ορμόνης. Αυτά τα φάρμακα δεν θεραπεύουν οριστικά, αλλά κρατούν τη νόσο υπό έλεγχο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται και ακτινοθεραπεία, ιδιαίτερα όταν ο όγκος δεν είναι πλήρως χειρουργήσιμος. Η ακτινοβολία δρα αργά, αλλά μπορεί να μειώσει σταδιακά τα επίπεδα των ορμονών.

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και της συστηματικής παρακολούθησης

Η ακρομεγαλία μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, ιδιαίτερα όταν διαγνωστεί νωρίς. Με σωστή θεραπεία, οι ασθενείς μπορούν να ζήσουν φυσιολογικά και να αποφύγουν σοβαρές επιπλοκές. Η συνεχής παρακολούθηση από ενδοκρινολόγο είναι απαραίτητη για την προσαρμογή της θεραπείας και την πρόληψη τυχόν υποτροπής.

Αν παρατηρείτε αλλαγές στην εμφάνισή σας ή παρουσιάζετε πολλά από τα παραπάνω συμπτώματα, μην αμελείτε να επισκεφθείτε έναν ενδοκρινολόγο. Η αναγνώριση της κατάστασης και η έγκαιρη δράση είναι το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η Ενδοκρινολόγος στη Γλυφάδα και την Ανάβυσσο Δρ. Αργυρώ Δάρα αναγνωρίζει κι αντιμετωπίζει με τον ενδεδειγμένο τρόπο την ακρομεγαλία. Σκοπός είναι να αποκατασταθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών και να προληφθούν τυχόν επιπλοκές.

 

δυσλιπιδαιμία
24Μαρ

Στη σύγχρονη εποχή, όπου οι διατροφικές συνήθειες χαρακτηρίζονται από υπερκατανάλωση κορεσμένων λιπαρών και επεξεργασμένων τροφίμων, η φυσική δραστηριότητα μειώνεται και το κάπνισμα κατέχει περίοπτο ρόλο, οι καρδιαγγειακές παθήσεις εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα, ακόμη και σε νεαρά άτομα. Ένας από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου εμφάνισης αυτών των παθήσεων είναι η δυσλιπιδαιμία, μια μεταβολική διαταραχή που συνδέεται στενά με την αύξηση της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι μπορεί να έχουν υψηλή χοληστερόλη ή διαταραγμένο λιπιδαιμικό προφίλ, συνεπώς η διερεύνηση των αιτίων της πάθησης και η στοχευμένη αντιμετώπισή της κρίνονται επιτακτικές για την πρόληψη δυσμενών καταστάσεων.

Τι είναι η δυσλιπιδαιμία;

Η δυσλιπιδαιμία είναι η παθολογική κατάσταση της διαταραχής των λιπιδίων στο αίμα. Πιο συγκεκριμένα, σε αυτή την περίπτωση εμφανίζεται μια ανισορροπία στα επίπεδα των λιπιδίων του αίματος, είτε λόγω αυξημένων τιμών χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων είτε λόγω ανεπαρκούς παρουσίας προστατευτικών λιποπρωτεϊνών, όπως η HDL (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη). Η χοληστερόλη διακρίνεται σε HDL («καλή») χοληστερόλη και σε LDL («κακή») χοληστερόλη. Παρότι είναι απαραίτητη για την κυτταρική λειτουργία, τη σύνθεση στεροειδών ορμονών και τη μεταφορά λιποδιαλυτών βιταμινών, όταν βρίσκεται σε υπερβολικές συγκεντρώσεις στο αίμα, αυξάνει τον κίνδυνο αθηρωμάτωσης και καρδιαγγειακών ζητημάτων.

Ταξινόμηση και παθογένεια

Οι διαταραχές των λιπιδίων διακρίνονται σε πρωτοπαθείς (κληρονομικές) και δευτεροπαθείς (εξαρτώμενες από παράγοντες του τρόπου ζωής ή άλλες παθήσεις). Οι πρωτοπαθείς δυσλιπιδαιμίες οφείλονται σε γενετικές μεταλλάξεις που επηρεάζουν τη σύνθεση και την κάθαρση των λιποπρωτεϊνών, όπως στην οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Αντίθετα, οι δευτεροπαθείς μορφές συσχετίζονται με την παχυσαρκία, το σακχαρώδη διαβήτη, τον υποθυρεοειδισμό, τυχόν νεφρικές παθήσεις και τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων.

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η δυσλιπιδαιμία

Η αύξηση των επιπέδων της LDL («κακής» χοληστερόλης) οδηγεί στο σχηματισμό λιπαρών εναποθέσεων στις αρτηρίες, των λεγόμενων αθηρωματικών πλακών. Με την πάροδο του χρόνου, οι πλάκες αυτές προκαλούν στένωση των αρτηριών, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται αθηροσκλήρωση. Η αθηροσκλήρωση με τη σειρά της μειώνει τη ροή του αίματος, συνεπώς μπορεί να προκαλέσει καρδιακές παθήσεις, έμφραγμα του μυοκαρδίου, περιφερική αρτηριακή νόσο ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Παράλληλα, τα αυξημένα τριγλυκερίδια σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης παγκρεατίτιδας, ιδιαίτερα όταν οι τιμές τους υπερβαίνουν τα 400 mg/dL. Από την άλλη, η HDL θεωρείται προστατευτική, καθώς συμμετέχει στην απομάκρυνση της χοληστερόλης από τις αρτηρίες και τη μεταφορά της στο ήπαρ για αποβολή.

Διάγνωση

Η διάγνωση της δυσλιπιδαιμίας γίνεται μέσω αιματολογικών εξετάσεων που μετρούν τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης, της LDL, της HDL και των τριγλυκεριδίων. Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος του ατόμου, ο οποίος καθορίζεται από παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, το οικογενειακό ιστορικό, η ύπαρξη υπέρτασης, ο διαβήτης και το κάπνισμα.

Επιλογές αντιμετώπισης για τη δυσλιπιδαιμία

Η προσέγγιση στην αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας περιλαμβάνει δύο βασικούς άξονες: την τροποποίηση ορισμένων καθημερινών συνηθειών και τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Η διατροφή είναι καθοριστικός παράγοντας στη ρύθμιση των επιπέδων των λιπιδίων του αίματος. Είναι πολύ σημαντικό στα πλαίσια της διατροφής να μειωθεί η κατανάλωση κορεσμένων και trans λιπαρών, ενώ είναι απαραίτητη η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών και ω-3 λιπαρών οξέων. Η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, ζάχαρης και αλκοόλ πρέπει να περιοριστεί δραστικά. Η μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε ελαιόλαδο, ψάρια, φρούτα και λαχανικά, αποτελεί μία από τις πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις για τη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ.

Η σωματική δραστηριότητα και άσκηση διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη μείωση της LDL και στην αύξηση της HDL. Συνιστάται καθημερινή αερόβια άσκηση, όπως γρήγορο περπάτημα, τρέξιμο ή ποδηλασία, για τουλάχιστον 30 λεπτά. Η συστηματική άσκηση όχι μόνο βελτιώνει το μεταβολικό προφίλ, αλλά συμβάλλει και στη διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους, μειώνοντας τον συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Σε περιπτώσεις όπου οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν επαρκούν για τη ρύθμιση των επιπέδων λιπιδίων, απαιτείται φαρμακευτική αγωγή. Οι στατίνες αποτελούν τη βασική θεραπευτική επιλογή, καθώς μειώνουν τη σύνθεση χοληστερόλης στο ήπαρ και σταθεροποιούν τις αθηρωματικές πλάκες. Σε άτομα που εμφανίζουν δυσανεξία στις στατίνες, η εζετιμίμπη μπορεί να χορηγηθεί για να μειώσει την απορρόφηση της χοληστερόλης από το έντερο. Εναλλακτικά, τα ω-3 λιπαρά οξέα και οι φιμπράτες μπορούν να χορηγηθούν σε περιπτώσεις υψηλών τριγλυκεριδίων.

Η ολοκληρωμένη διαχείριση της δυσλιπιδαιμίας δεν πρέπει να περιορίζεται στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης. Είναι απαραίτητη η ταυτόχρονη αντιμετώπιση άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η παχυσαρκία. Επιπλέον, η διακοπή του καπνίσματος είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης και καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Πρόληψη

Η πρόληψη της δυσλιπιδαιμίας περιλαμβάνει την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής από νεαρή ηλικία. Η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, η υγιεινή διατροφή και η τακτική σωματική δραστηριότητα ή άσκηση είναι ζωτικής σημασίας για τη ρύθμιση των επιπέδων των λιπιδίων και τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Η διατροφή μάλιστα και ιδίως η μεσογειακή διατροφή η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη κατανάλωση σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρια και δημητριακά ολικής άλεσης μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη εμφάνισης υψηλών επιπέδων χοληστερόλης και άλλων λιπιδίων.

Γενικά, η δυσλιπιδαιμία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά εφόσον πραγματοποιηθεί έγκαιρη διάγνωση και εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης. Η ισορροπημένη διατροφή, η σωματική άσκηση και, όπου απαιτείται, η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική προστασία και να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που πάσχουν από αυτήν τη διαταραχή. Η Ενδοκρινολόγος στη Γλυφάδα και την Ανάβυσσο, Δρ. Αργυρώ Δάρα, μπορεί να βοηθήσει κάθε ασθενή να θέσει υπό έλεγχο τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, ώστε να διασφαλιστούν οι συνθήκες για την πρόληψη δυσάρεστων συνεπειών για την υγεία του.

αρχικά συμπτώματα διαβήτη
28Φεβ

Ο διαβήτης είναι μια κοινή πάθηση που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα διαχειρίζεται τη γλυκόζη, η οποία αποτελεί βασική πηγή ενέργειας για τα κύτταρα. Όταν ένα άτομο πάσχει από διαβήτη, το σώμα του είτε δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη (μια ορμόνη που βοηθά τη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα) είτε δεν την αξιοποιεί αποτελεσματικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση της γλυκόζης στο αίμα, κατάσταση η οποία οδηγεί στην εκδήλωση διαφόρων συμπτωμάτων. Τα αρχικά συμπτώματα του διαβήτη μπορεί να είναι ανεπαίσθητα και εύκολο να παραβλεφθούν, ωστόσο η έγκαιρη αναγνώρισή τους είναι σημαντική για την αποφυγή επιπλοκών.

Αρχικά συμπτώματα του διαβήτη

Πολυδιψία και Πολυουρία, δηλαδή διαρκές αίσθημα δίψας & συχνή ανάγκη για ούρηση

Ένα από τα αρχικά συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 είναι η συνεχής δίψα, ανεξάρτητα από το πόσο νερό καταναλώνει ο ασθενής. Αυτό συμβαίνει επειδή τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα κάνουν το σώμα να χάνει περισσότερα υγρά από το φυσιολογικό. Όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά, τα νεφρά εργάζονται σκληρότερα για να απομακρύνουν τη γλυκόζη μέσω των ούρων. Αυτό προκαλεί απώλεια υγρών, γεγονός που εντείνει το αίσθημα δίψας. Το να πίνει κανείς περισσότερο νερό μπορεί να βοηθήσει προσωρινά, αλλά ο κύκλος αυτός θα συνεχιστεί εκτός εάν τεθούν υπό έλεγχο τα επίπεδα του σακχάρου.

Με την επιπλέον απώλεια υγρών που προσπαθούν να αποβάλουν τα νεφρά, είναι συχνό φαινόμενο η πολυουρία, δηλαδή η τακτική ούρηση μέσα σε ένα 24ωρο με μεγάλες ποσότητες ούρων ανά φορά. Αυτό το σύμπτωμα είναι ιδιαίτερα αισθητό κατά τη διάρκεια της νύχτας, με αποτέλεσμα η ανάγκη για ούρηση να διαταράσσει τον ύπνο. Η πολυουρία συγκαταλέγεται στα αρχικά συμπτώματα του διαβήτη καθώς αποτελεί πρώιμη ένδειξη ότι το σώμα δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα επίπεδα σακχάρου. Με την πάροδο του χρόνου, η απώλεια υγρών μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, που με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει αίσθημα αδυναμίας.

Ανεξήγητη απώλεια βάρους ως ένα από τα αρχικά συμπτώματα του διαβήτη

Αυτή η απώλεια βάρους γίνεται ανησυχητική και συχνά κινητοποιεί τα άτομα για τη διερεύνηση της πάθησης στον διαβήτη τύπου 1, ενώ πιο ήπια απώλεια βάρους συμβαίνει στον τύπο 2, σε πιο προχωρημένα στάδια. Όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά τη γλυκόζη για ενέργεια, αρχίζει να διασπά λίπη και μυς. Αυτό οδηγεί σε γρήγορη απώλεια βάρους, ακόμα κι αν τα άτομα καταναλώνουν φυσιολογικές ποσότητες φαγητού ή ακόμα και περισσότερες από το συνηθισμένο.

Αίσθημα πείνας ακόμα και μετά το φαγητό (Πολυφαγία)

Ίσως ακούγεται παράξενο, αλλά τα άτομα με διαβήτη συχνά αισθάνονται συνεχώς πεινασμένα, ακόμα και μετά τα γεύματα. Αυτό συμβαίνει επειδή τα κύτταρα δεν λαμβάνουν την ενέργεια που χρειάζονται από τη γλυκόζη, η οποία παραμένει παγιδευμένη στο αίμα αντί να εισέρχεται στα κύτταρα. Ως αποτέλεσμα, το σώμα νομίζει ότι λιμοκτονεί και δίνει σήματα ότι χρειάζεται περισσότερη τροφή.

Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας

Η κόπωση είναι ένα από τα πιο κοινά και ενοχλητικά αρχικά συμπτώματα του διαβήτη. Προκαλείται από την αδυναμία του σώματος να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη για ενέργεια. Η αφυδάτωση από τη συχνή ούρηση και η επιπλέον προσπάθεια που καταβάλλει το σώμα για να διατηρήσει τα επίπεδα του σακχάρου μπορεί επίσης να κάνει τους ασθενείς να αισθάνονται εξαντλημένοι. Αυτό το είδος κόπωσης δεν υποχωρεί με την ξεκούραση και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα των ασθενών, θέτοντας εμπόδια τόσο στη συγκέντρωση όσο και γενικά στην εκτέλεση διαφόρων δραστηριοτήτων.

Θολή όραση

Η θολή όραση μπορεί να είναι ένα πρώιμο σύμπτωμα του διαβήτη, ακόμα και πριν προκαλέσει μόνιμη βλάβη στα μάτια. Όταν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά, μπορεί να προκαλέσουν διόγκωση των φακών στα μάτια. Αυτό επηρεάζει την ικανότητα εστίασης, κάνοντας τα αντικείμενα να φαίνονται θολά. Αν και αυτό το πρόβλημα μπορεί να βελτιωθεί μόλις τεθούν υπό έλεγχο τα επίπεδα του σακχάρου, είναι ένα σημάδι ότι το σώμα αντιμετωπίζει δυσκολία στη διαχείριση της γλυκόζης.

Πληγές που αργούν να επουλωθούν

Εάν μικρές πληγές, εκδορές ή μώλωπες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν από το κανονικό, αυτό μπορεί να οφείλεται στο υψηλό σάκχαρο που έχει συσσωρευτεί στο αίμα. Ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματος να επουλώνεται, επιβραδύνοντας τη ροή του αίματος και αποδυναμώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό συμβαίνει επειδή τα υψηλά επίπεδα ζάχαρης βλάπτουν τα αιμοφόρα αγγεία, δυσκολεύοντας την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στις τραυματισμένες περιοχές.

Συχνές λοιμώξεις

Το υψηλό σάκχαρο δημιουργεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη μικροβίων και μυκήτων, καθιστώντας τους ασθενείς πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Οι γυναίκες, για παράδειγμα, μπορεί να παρατηρήσουν επαναλαμβανόμενες μυκητιάσεις ή ουρολοιμώξεις. Οι δερματικές λοιμώξεις είναι επίσης συχνές.

Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια ως ένα από τα αρχικά συμπτώματα του διαβήτη

Ένα λιγότερο προφανές αλλά σημαντικό σύμπτωμα του διαβήτη είναι το μυρμήγκιασμα ή το μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια. Αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι νευρικής βλάβης που προκαλείται από παρατεταμένα υψηλά επίπεδα σακχάρου. Αν αυτό δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρά προβλήματα με τη νεύρωση, κυρίως προβλήματα αισθητικότητας και βλάβες του νευρικού συστήματος.

Σκούρες κηλίδες στο δέρμα (μελανίζουσα ακάνθωση) ως ένα από τα αρχικά συμπτώματα του διαβήτη

Ορισμένα άτομα με πρώιμο διαβήτη μπορεί να παρατηρήσουν σκούρες κηλίδες δέρματος με βελούδινη υφή σε περιοχές όπως ο λαιμός, οι μασχάλες ή η βουβωνική χώρα. Αυτές οι κηλίδες που συχνά παρουσιάζουν κνησμό ή έχουν έντονη οσμή είναι συχνά ένα σημάδι αντίστασης στην ινσουλίνη, που σημαίνει ότι το σώμα δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη. Η διαταραχή αυτή υπερχρωμάτωσης του δέρματος είναι πιο συνηθισμένη σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 ή προδιαβήτη και, άρα, αποτελεί ένα ορατό σημάδι ότι τα επίπεδα σακχάρου μπορεί να είναι πολύ υψηλά.

Γιατί είναι σημαντική η έγκαιρη ανεύρεση του διαβήτη;

Τα συμπτώματα του διαβήτη μπορεί να εμφανιστούν αργά και να μην φαίνονται σοβαρά στην αρχή. Ωστόσο, η αγνόησή τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερες επιπλοκές με την πάροδο του χρόνου, όπως καρδιακές παθήσεις, προβλήματα στα νεφρά, απώλεια όρασης και βλάβες στα νεύρα. Εάν έχετε παρατηρήσει κάποια από αυτά τα αρχικά συμπτώματα, τόσο στον διαβήτη τύπου 1 όσο και στον τύπο 2, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα που προκαλεί η νόσος και να αποφευχθούν τυχόν επιπλοκές.

Μια απλή εξέταση αίματος μπορεί να καθορίσει εάν τα επίπεδα σακχάρου σας είναι υψηλά και να σας βοηθήσει να λάβετε την κατάλληλη θεραπεία. Αναγνωρίζοντας τον διαβήτη νωρίς, μπορείτε να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, να ξεκινήσετε φαρμακευτική αγωγή εάν είναι απαραίτητο και να αποτρέψετε πολλές από τις επιπλοκές που καραδοκούν αν δε ρυθμιστεί το σάκχαρο στο αίμα. Η Ενδοκρινολόγος στη Γλυφάδα και την Ανάβυσσο, Δρ. Αργυρώ Δάρα, μπορεί να σας βοηθήσει να θέσετε υπό έλεγχο τόσο το διαβήτη όσο και τα συμπτώματα που αυτός προκαλεί.

χαμηλή προγεστερόνη συμπτώματα
15Ιαν

Αν σε ένα θέμα οι άνδρες είναι σίγουρα πιο τυχεροί από τις γυναίκες, αυτό είναι η μειωμένη εμφάνιση ορμονικών ανισορροπιών. Οι γυναίκες δυστυχώς καλούνται να αντιμετωπίσουν συχνά διακυμάνσεις στα επίπεδα άκρως σημαντικών για την ευημερία τους ορμονών, όπως η προγεστερόνη. Μάλιστα, η προγεστερόνη είναι μία από τις πιο σημαντικές ορμόνες για τη γυναικεία υγεία και αναπαραγωγικότητα. Ο ρόλος της δεν περιορίζεται μόνο στη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου αλλά επεκτείνεται στη συνολική ορμονική ισορροπία και την προετοιμασία του σώματος για πιθανή εγκυμοσύνη. Όπως γίνεται αντιληπτό, η χαμηλή προγεστερόνη μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συμπτώματα, τα οποία ταλαιπωρούν τη γυναίκα μέχρι να αποφασίσει να λάβει βοήθεια.

Τι είναι η προγεστερόνη;

Η προγεστερόνη, μαζί με τα οιστρογόνα, αποτελεί μία από τις κύριες ορμόνες του γυναικείου σώματος και συνδέεται άμεσα με την αναπαραγωγή και την εγκυμοσύνη. Ανήκει στην κατηγορία των προγεσταγόνων και εκτελεί πολλαπλούς ρόλους που είναι απαραίτητοι για τη γυναικεία υγεία. Η ονομασία της προέρχεται από τις λέξεις pro (υπέρ), gest (κύηση) και hormone (ορμόνη), υποδηλώνοντας τον κύριο ρόλο της: την υποστήριξη της κύησης.

Η παραγωγή της ξεκινά στις ωοθήκες και εξαρτάται από τη φάση του εμμηνορροϊκού κύκλου και τη γονιμότητα της γυναίκας. Κατά τη διαδικασία της ωορρηξίας, το ωχρό σωμάτιο, το οποίο σχηματίζεται στο άδειο ωοθυλάκιο μετά την απελευθέρωση του ωαρίου, αρχίζει να παράγει προγεστερόνη. Αυτή η διαδικασία εξασφαλίζει την προετοιμασία του σώματος για πιθανή γονιμοποίηση. Αν δεν υπάρξει γονιμοποίηση, τα επίπεδα της προγεστερόνης μειώνονται και ακολουθεί η έμμηνος ρύση. Οι συγκεντρώσεις της προγεστερόνης λοιπόν παρουσιάζουν φυσιολογικές κυκλικές μεταβολές ανάλογα με τη φάση του κύκλου.

Πώς επηρεάζει τις γυναίκες η προγεστερόνη;

Η προγεστερόνη είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και ευημερία της γυναίκας, καθώς εκτελεί πολλαπλούς ρόλους:

  • Ρύθμιση ορμονικής ισορροπίας: Η προγεστερόνη εξισορροπεί τις επιδράσεις των οιστρογόνων, προστατεύοντας από τις αρνητικές συνέπειες της κυριαρχίας τους, όπως η εμφάνιση συμπτωμάτων ορμονικής ανισορροπίας και διαταραχών του κύκλου.
  • Προετοιμασία για την εγκυμοσύνη: Ένας από τους πιο βασικούς ρόλους της είναι να προετοιμάζει το ενδομήτριο για να υποδεχθεί το γονιμοποιημένο ωάριο. Η προγεστερόνη ενισχύει την ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων στο ενδομήτριο, καθιστώντας το κατάλληλο για εμφύτευση. Χωρίς επαρκή επίπεδα προγεστερόνης, η σύλληψη είναι αδύνατη.
  • Ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος: Η προγεστερόνη επηρεάζει το κέντρο θερμορρύθμισης στον εγκέφαλο, προκαλώντας μια μικρή αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος κατά τη δεύτερη φάση του εμμηνορροϊκού κύκλου. Αυτή η μεταβολή αποτελεί ένδειξη της ωορρηξίας.
  • Ρύθμιση της έμμηνου ρύσης: Εάν τα επίπεδα της προγεστερόνης είναι χαμηλά, μπορεί να προκληθεί ακανόνιστος κύκλος, βαριά αιμορραγία και έντονα προεμμηνορροϊκά συμπτώματα. Η σταθερότητα της προγεστερόνης είναι απαραίτητη για έναν ομαλό και φυσιολογικό κύκλο.

Χαμηλή προγεστερόνη και συνήθη συμπτώματα που προκαλεί

Η χαμηλή προγεστερόνη μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από συμπτώματα που επηρεάζουν τόσο τη σωματική όσο και τη συναισθηματική υγεία της γυναίκας. Τα συμπτώματα αυτά είναι ποικίλα και συχνά εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της ανεπάρκειας και τις επιδράσεις της στις υπόλοιπες ορμόνες. Αρχικά, η προγεστερόνη διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου. Τυχόν χαμηλά επίπεδα συνεπώς της ορμόνης μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές όπως αστάθεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, όπου οι περίοδοι μπορεί να εμφανίζονται σε μικρότερα ή μεγαλύτερα διαστήματα από το φυσιολογικό. Επίσης, η ανεπαρκής ανάπτυξη του ενδομητρίου ή η αποτυχία σωστής αποβολής του μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική αιμορραγία. Τα χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης μπορεί ταυτόχρονα να οδηγήσουν σε αιφνίδιες και ασυνήθιστες αιμορραγίες μεταξύ των περιόδων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η προγεστερόνη είναι τόσο χαμηλή που ο κύκλος διακόπτεται εντελώς.

Η προγεστερόνη επηρεάζει την ισορροπία άλλων ορμονών, όπως τα οιστρογόνα, συνεπώς τα χαμηλά επίπεδα αυτής οδηγούν στην εμφάνιση έντονων προεμμηνορροϊκών συμπτωμάτων (PMS). Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες μπορεί να αισθάνονται έντονη θλίψη ή εκνευρισμό πριν από την περίοδό τους. Εκδηλώνεται επίσης πρήξιμο και πόνος στο στήθος αλλά και συχνοί πονοκέφαλοι ή ημικρανίες. Η προγεστερόνη είναι παράλληλα απαραίτητη για τη διασφάλιση της εγκυμοσύνης, ιδιαίτερα κατά το πρώτο τρίμηνο. Η χαμηλή προγεστερόνη συνεπώς, πέρα από δυσμενή συμπτώματα, μπορεί να οδηγήσει σε ιδιαίτερα δυσάρεστες για τη γυναίκα καταστάσεις, όπως δυσκολία στη σύλληψη, καθώς το ενδομήτριο δεν προετοιμάζεται σωστά για την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου ή ακόμα και αποβολές, καθώς η μήτρα δεν μπορεί να διατηρήσει το έμβρυο.

Ταυτόχρονα, η έλλειψη προγεστερόνης μπορεί να μιμείται τα συμπτώματα εμμηνόπαυσης, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται ξαφνική και έντονη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος η οποία γίνεται αντιληπτή ως εξάψεις. Επίσης, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί νυχτερινή εφίδρωση που μπορεί ακόμα και να διακόψει τον ύπνο. Η ορμόνη αυτή συνδέεται αντίστοιχα και με τη λειτουργία του μεταβολισμού και τη ρύθμιση της ενέργειας. Η χαμηλή συνεπώς προγεστερόνη μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως χρόνιο αίσθημα εξάντλησης ανεξάρτητα από τον ύπνο ή τη σωματική δραστηριότητα και αδυναμία συγκέντρωσης. Η προγεστερόνη συμβάλλει επιπρόσθετα στην αποφυγή της κατακράτησης υγρών και στη διατήρηση ενός υγιούς μεταβολισμού. Τα χαμηλά επίπεδά της συνεπώς μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους, ειδικά στην κοιλιακή περιοχή, φούσκωμα και αίσθηση πρηξίματος.

Ας μην ξεχνάμε πως η προγεστερόνη δρα ως φυσικό ηρεμιστικό μέσω της αλληλεπίδρασής της με τους υποδοχείς GABA στον εγκέφαλο. Η ανεπάρκειά της μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος και νευρικότητα, κατάθλιψη και ευερεθιστότητα.  Πέρα από τα ψυχολογικά συμπτώματα, η ανεπάρκεια της συγκεκριμένης ορμόνης μπορεί να προκαλέσει μειωμένη ερωτική επιθυμία, γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα ζωής και τις σχέσεις. Η προγεστερόνη είναι εξίσου απαραίτητη για τη διατήρηση της υγείας των μαλλιών και του δέρματος. Όταν είναι χαμηλή, μπορεί να προκαλέσει τριχόπτωση ή λέπτυνση των μαλλιών, ξηρότητα δέρματος και σχηματισμό πιο έντονων ρυτίδων. Πέρα από την ξηρότητα του δέρματος, η χαμηλή προγεστερόνη προκαλεί αντίστοιχα συμπτώματα και στην περιοχή του κόλπου. Εμφανίζεται δηλαδή κολπική ξηρότητα και δυσφορία, με αποτέλεσμα η γυναίκα να αισθάνεται πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή.

Πού οφείλεται η χαμηλή προγεστερόνη

Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τα επίπεδα προγεστερόνης, όπως:

  • Ανωορρηξία, δηλαδή η αδυναμία ωορρηξίας
  • Υπερβολικό άγχος, το οποίο αυξάνει την κορτιζόλη και καταστέλλει την παραγωγή προγεστερόνης
  • Ηλικιακή μείωση της γονιμότητας κατά την περιεμμηνόπαυση και εμμηνόπαυση
  • Διαταραχές θυρεοειδούς και πολυκυστικές ωοθήκες.

Γενικά, η προγεστερόνη αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της γυναικείας υγείας, επηρεάζοντας την ορμονική ισορροπία, την αναπαραγωγή και τη γενική ευημερία. Οι γυναίκες με χαμηλή προγεστερόνη είναι σημαντικό συνεπώς να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια για τα συμπτώματα που βιώνουν, ώστε να καταστεί εφικτή η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Ένας συνδυασμός σωστών καθημερινών συνηθειών και κατάλληλης ιατρικής υποστήριξης μπορεί να συμβάλλει στη διατήρηση της ορμονικής ισορροπίας και της συνολικής ευεξίας. Η ενδοκρινολογία είναι η ειδικότητα που ασχολείται με τα θέματα αυτά. Η Ενδοκρινολόγος με ιατρεία στη  Γλυφάδα και την Ανάβυσσο Δρ. Αργυρώ Δάρα εξετάζει πληθώρα γυναικών – ασθενών με αυτές τις ορμονικές διαταραχές και δίνει την κατάλληλη λύση, η οποία εξασφαλίζει την υγεία και την ευεξία βάσει των πιο κατάλληλων θεραπευτικών μεθόδων.

υπογονιμότητα γυναίκας
19Νοέ

Η υπογονιμότητα μιας γυναίκας αποτελεί ζήτημα που πλέον δυστυχώς απαντάται ολοένα και συχνότερα, ιδίως σε νεότερες ηλικίες. Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από ένα χρόνο συστηματικών προσπαθειών χωρίς προφυλάξεις. Η αύξηση των περιστατικών γυναικείας υπογονιμότητας σε νεότερες ηλικίες πιστεύεται ότι οφείλεται σε ορμονικά αίτια. Το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εύθραυστη ισορροπία των ορμονών που ρυθμίζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο, την ωορρηξία και την προετοιμασία της μήτρας για την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Οποιαδήποτε διαταραχή αυτών των ορμονών μπορεί να οδηγήσει σε υπογονιμότητα.

Ορμόνες που ρυθμίζουν την γυναικεία αναπαραγωγή

Η γυναικεία αναπαραγωγή ελέγχεται από τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, ο οποίος ρυθμίζει τον εμμηνορροϊκό κύκλο και τη γονιμότητα μέσω ενός συνόλου ορμονών. Σε αυτές συγκαταλέγονται:

  • GnRH (εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών): Απελευθερώνεται από τον υποθάλαμο και διεγείρει την υπόφυση ώστε να εκκρίνει LH (λουτεϊνοποιητική ορμόνη) και FSH (ορμόνη διέγερσης των ωοθυλακίων).
  • FSH: Προάγει την ανάπτυξη ωοθυλακίων στις ωοθήκες και είναι απαραίτητη για την ωορρηξία.
  • LH: Η απελευθέρωση αυτής της ορμόνης στη μέση του εμμηνορροϊκού κύκλου προκαλεί την απελευθέρωση του ώριμου ωαρίου.
  • Οιστρογόνα και προγεστερόνη: Παράγονται από τις ωοθήκες και ρυθμίζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο. Τα οιστρογόνα προάγουν την ανάπτυξη του ενδομητρίου, ενώ η προγεστερόνη προετοιμάζει τη μήτρα για την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου.
  • Θυρεοειδικές ορμόνες και προλακτίνη: Επηρεάζουν την αναπαραγωγή, με αποτέλεσμα τυχόν ανισορροπίες να οδηγούν σε διαταραχές στον κύκλο και την ωορρηξία.

Ορμονικά αίτια που είναι υπεύθυνα για την υπογονιμότητα μιας γυναίκας

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Η υπογονιμότητα μιας γυναίκας μπορεί να οφείλεται σε πλήθος ορμονικά προερχόμενων παθήσεων. Μία εκ των κυρίαρχων ενδοκρινικών που προκαλούν γυναικεία υπογονιμότητα είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Το σύνδρομο αυτό είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα αίτια ορμονικής υπογονιμότητας, που επηρεάζει περίπου το 6-12% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Χαρακτηρίζεται από χρόνια ανωοθυλακιορρηξία, υπερανδρογονισμό και πολυκυστικές ωοθήκες. Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών εμφανίζουν υπερέκκριση LH σε σχέση με FSH, που οδηγεί σε ανωοθυλακιορρηξία. Η αυξημένη LH διεγείρει την παραγωγή ανδρογόνων (ανδρικές ορμόνες) από τα κύτταρα της θήκης των ωοθηκών, που συμβάλλει στον υπερανδρογονισμό (π.χ. υπερβολική τριχοφυΐα, ακμή). Τα υψηλά επίπεδα ανδρογόνων εμποδίζουν τη φυσιολογική ανάπτυξη των ωοθυλακίων, προκαλώντας χρόνια ανωοθυλακιορρηξία και υπογονιμότητα. Η αντίσταση στην ινσουλίνη, που συνήθως παρατηρείται στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, επιδεινώνει περαιτέρω αυτή την ορμονική ανισορροπία. Η θεραπεία του συνδρόμου αποσκοπεί στην αποκατάσταση της ωορρηξίας και στη μείωση των επιπέδων ανδρογόνων μέσω τροποποιήσεων στον τρόπο ζωής όπως η απώλεια βάρους και φαρμακευτικής αγωγής.

Υποθαλαμική αμηνόρροια και υπογονιμότητα μιας γυναίκας

Στις παθήσεις που προκαλούν υπογονιμότητα στις γυναίκες και οφείλονται σε ορμονικά αίτια συγκαταλέγεται και η υποθαλαμική αμηνόρροια. Πρόκειται για μια ενδοκρινολογική πάθηση που εκδηλώνεται με διαταραχή ή και διακοπή της εμμήνου ρύσεως λόγω παύσης της έκκρισης της GnRH στο επίπεδο του υποθαλάμου. Συχνά προκαλείται από άγχος, υπερβολική άσκηση ή σημαντική απώλεια βάρους. Σε καταστάσεις ενεργειακής έλλειψης ή άγχους, η έκκριση της GnRH καταστέλλεται, οδηγώντας σε μειωμένα επίπεδα FSH και LH. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή ανάπτυξη των ωοθυλακίων και την ανωοθυλακιορρηξία. Ακολουθεί η πτώση των επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης, γεγονός που συμβάλλει στην υπογονιμότητα μιας γυναίκας και στην αύξηση του κινδύνου οστεοπόρωσης. Η βασική θεραπεία για την υποθαλαμική αμηνόρροια είναι η τροποποίηση ορισμένων καθημερινών συνηθειών, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της θερμιδικής πρόσληψης, της μείωσης της έντασης της άσκησης και της διαχείρισης του άγχους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτείται ορμονοθεραπεία ή θεραπεία με γοναδοτροπίνες για την αποκατάσταση της ωορρηξίας.

Υπερπρολακτιναιμία και αδυναμία τεκνοποίησης

Η υπερπρολακτιναιμία αναφέρεται σε παθολογικά αυξημένα επίπεδα προλακτίνης, μιας ορμόνης η οποία εμπλέκεται κυρίως στον θηλασμό. Ωστόσο, τα υψηλά επίπεδά της μπορούν να επηρεάσουν την ωορρηξία και τη γονιμότητα. Η προλακτίνη αναστέλλει την έκκριση της GnRH, οδηγώντας σε μειωμένα επίπεδα LH και FSH και στη συνέχεια σε ανωοθυλακιορρηξία. Τα αυξημένα επίπεδα προλακτίνης μπορούν επίσης να καταστείλουν άμεσα την παραγωγή οιστρογόνων στις ωοθήκες, οδηγώντας σε διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, ανωοθυλακιορρηξία και υπογονιμότητα. Η υπερπρολακτιναιμία οφείλεται κυρίως σε αδενώματα (όγκοι) της υπόφυσης, ορισμένα φάρμακα (π.χ. αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά) ή υποθυρεοειδισμό. Η θεραπεία της υπερπρολακτιναιμίας περιλαμβάνει τη λήψη αγωνιστών ντοπαμίνης, οι οποίοι ελαττώνουν την έκκριση της προλακτίνης και αποκαθιστούν την ωορρηξία. Εάν ωστόσο η υπερπρολακτιναιμία οφείλεται σε κάποιον όγκο υπόφυσης, η χειρουργική αφαίρεσή του μπορεί να κριθεί αναγκαία.

Δυσλειτουργία του θυρεοειδούς και υπογονιμότητα μιας γυναίκας

Τόσο η υπολειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμός) όσο και η υπερλειτουργία του (υπερθυρεοειδισμός), μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα, διαταράσσοντας τον εμμηνορροϊκό κύκλο και την ωορρηξία. Οι θυρεοειδικές ορμόνες, ιδιαίτερα η θυροξίνη (Τ4) και η τριϊωδοθυρονίνη (Τ3), είναι απαραίτητες για τη φυσιολογική αναπαραγωγική λειτουργία. Ο υποθυρεοειδισμός οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και συχνά έχει ως αποτέλεσμα αυξημένη έκκριση προλακτίνης, η οποία αναστέλλει την έκκριση της GnRH. Αυτό προκαλεί διαταραχές του εμμηνορροϊκού κύκλου, διαταραγμένη ωχρινική φάση και υπογονιμότητα. Αντίθετα, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να οδηγήσει σε αμηνόρροια ή ολιγομηνόρροια. Η κατάλληλη θεραπεία για την αποκατάσταση της ορθής λειτουργίας του θυρεοειδούς διαμορφώνεται ανάλογα με το αν η ασθενής πάσχει από υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό. Η αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του θυρεοειδούς συχνά βελτιώνει τα αποτελέσματα της γονιμότητας.

Οι ορμονικές ανισορροπίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υπογονιμότητα μιας γυναίκας, επηρεάζοντας βασικές αναπαραγωγικές διαδικασίες όπως η ωορρηξία, η ρύθμιση της εμμήνου ρύσεως και η εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Η καθοδήγηση συνεπώς από ειδικό είναι αναγκαία για την επιτυχή διάγνωση του υποκείμενου ορμονικού αιτίου της υπογονιμότητας και την εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής στρατηγικής. Η Ενδοκρινολόγος στη Γλυφάδα και την Ανάβυσσο, Δρ. Αργυρώ Δάρα, καθοδηγεί κατάλληλα πλήθος γυναικών με ενδοκρινικές διαταραχές, ώστε να επιτευχθεί από ιατρικής απόψεως η καλύτερη δυνατή θεραπεία των ορμονικών διαταραχών που στέκονται εμπόδιο στην τεκνοποίηση.

υπερπαραθυρεοειδισμός
30Οκτ

Όλοι μας γνωρίζουμε για τον υπερθυρεοειδισμό, ο οποίος αφορά στην παραγωγή αυξημένων ποσοτήτων θυροξίνης από το φυσιολογικό. Γνωρίζατε όμως ότι υπάρχει περίπτωση η ίδια αυτή υπερβολική έκκριση ορμονών να εκδηλωθεί και στους παραθυρεοειδείς αδένες; Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι τέσσερις αδένες σε μέγεθος μπιζελιού στο λαιμό που παράγουν την παραθυρεοειδή ορμόνη (PTH). Η ορμόνη αυτή διατηρεί το ασβέστιο σε φυσιολογικά επίπεδα στο αίμα. Όταν ωστόσο η παραγωγή της παραθυρεοειδούς ορμόνης υπερβαίνει το όριο, εκδηλώνεται υπερπαραθυρεοειδισμός, ο οποίος συνεπάγεται αύξηση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα και τα ούρα πάνω από το φυσιολογικό.

Τι είναι ο υπερπαραθυρεοειδισμός;

Ο υπερπαραθυρεοειδισμός είναι μια ενδοκρινική διαταραχή των παραθυρεοειδών αδένων που χαρακτηρίζεται από την υπερβολική έκκριση παραθυρεοειδούς ορμόνης. Η υπερβολική έκκριση της συγκεκριμένης ορμόνης οδηγεί με τη σειρά της σε αυξημένα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα και τα ούρα. Η πάθηση ταξινομείται σε πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή μορφή. Η αυξημένη παραγωγή παραθυρεοειδούς ορμόνης στον υπερπαραθυρεοειδισμό συνήθως οδηγεί σε υπερασβεστιαιμία, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα στη δευτερογενή μορφή της πάθησης, τα επίπεδα ασβεστίου μπορεί να είναι χαμηλά ή φυσιολογικά. Η παραθυρεοειδής ορμόνη προάγει την απελευθέρωση ασβεστίου από τα οστά, αυξάνει την επαναρρόφηση του ασβεστίου στα νεφρά και ενισχύει την απορρόφηση του ασβεστίου από τη γαστρεντερική οδό αυξάνοντας την ενεργοποίηση της βιταμίνης D. Όταν αυτή η ορμόνη παράγεται σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες σε πολλαπλά όργανα.

Ταξινόμηση υπερπαραθυρεοειδισμού

Ο πιο κοινός τύπος υπερπαραθυρεοειδισμού είναι ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, ο οποίος σε ποσοστό 80-85% των περιπτώσεων προκαλείται από ένα μεμονωμένο καλοήθες μόρφωμα σε κάποιον από τους παραθυρεοειδείς αδένες που ονομάζεται αδένωμα. Ένα μικρότερο ποσοστό περιπτώσεων οφείλεται σε υπερπλασία όλων των αδένων, και λιγότερο από 1% οφείλεται σε κάποιον καρκινικό όγκο που σχηματίστηκε στην περιοχή. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός προκύπτει από ακτινοβολία στην περιοχή του λαιμού ή από τη χρήση ορισμένων φαρμάκων. Στον πρωτοπαθή αυτό τύπο της νόσου, η υπερβολική έκκριση της παραθυρεοειδούς ορμόνης οδηγεί σε υπερασβεστιαιμία και υποφωσφαταιμία.

Ο δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός από την άλλη πλευρά εμφανίζεται ως αντισταθμιστική απάντηση σε χρόνια υποασβεστιαιμία, η οποία μπορεί να προκληθεί από καταστάσεις όπως η χρόνια νεφροπάθεια, η έλλειψη βιταμίνης D ή τα σύνδρομα δυσαπορρόφησης. Στο δευτεροπαθή τύπο της νόσου, οι παραθυρεοειδείς αδένες διογκώνονται και εκκρίνουν υψηλά επίπεδα παραθυρεοειδούς ορμόνης για να επαναφέρουν τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Σε αντίθεση με τον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, ο δευτεροπαθής χαρακτηρίζεται από χαμηλά ή φυσιολογικά επίπεδα ασβεστίου, ανάλογα με την έκταση της υποκείμενης πάθησης που υφίσταται.

Ο τριτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός τέλος είναι αρκετά σπάνιος και αναπτύσσεται συνήθως ως απόκριση του οργανισμού στον παρατεταμένο δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό. Στην τριτοπαθή μορφή της πάθησης, οι παραθυρεοειδείς αδένες γίνονται αυτόνομοι και συνεχίζουν να εκκρίνουν υπερβολικές ποσότητες παραθυρεοειδούς ορμόνης παρά την αποκατάσταση της υποκείμενης αιτίας της υποασβεστιαιμίας. Αυτή η μορφή παρατηρείται πιο συχνά σε ασθενείς με τελικού σταδίου νεφρική νόσο που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού. Η υπερασβεστιαιμία είναι το χαρακτηριστικό του τριτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού, καθώς οι παραθυρεοειδείς αδένες αποτυγχάνουν να ρυθμίσουν κατάλληλα τα επίπεδα ασβεστίου, ακόμη και μετά την αποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας.

Συμπτώματα υπερπαραθυρεοειδισμού

Η συμπτωματολογία του υπερπαραθυρεοειδισμού ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της υπερασβεστιαιμίας και τη διάρκεια της νόσου. Σε πολλές περιπτώσεις, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια ή στις ήπιες μορφές της νόσου, ο υπερπαραθυρεοειδισμός μπορεί να είναι ασυμπτωματικός και να ανιχνεύεται μόνο μέσω αιματολογικών εξετάσεων ρουτίνας που δείχνουν αυξημένα επίπεδα ασβεστίου ή παραθυρεοειδούς ορμόνης. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, συνήθως σχετίζονται με τις επιδράσεις της υπερασβεστιαιμίας σε διάφορα συστήματα και όργανα του σώματος. Αρχικά, η επίδραση της νόσου στο σκελετικό σύστημα είναι εμφανής, καθώς προκαλεί απώλεια οστικής πυκνότητας, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπενία ή οστεοπόρωση, αυξάνοντας τον κίνδυνο καταγμάτων, ιδιαίτερα στους σπονδύλους και τα μακρά οστά. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν ινώδη κυστική οστείτιδα, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από κυστικές βλάβες των οστών και πόνο.

Παράλληλα, η πάθηση επηρεάζει και το νεφρικό σύστημα, καθώς η υπερασβεστιαιμία μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό λίθων στα νεφρά (νεφρολιθίαση) λόγω των αυξημένων ποσοτήτων ασβεστίου στα ούρα (υπερασβεστιουρία). Η χρόνια υπερασβεστιαιμία μπορεί επίσης να προκαλέσει νεφροασβέστωση, μια κατάσταση στην οποία σχηματίζονται εναποθέσεις ασβεστίου στα νεφρά, οδηγώντας σε σημαντική διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας και εν τέλει σε χρόνια νεφρική νόσο. Η πάθηση επηρεάζει επίσης και το γαστρεντερολογικό σύστημα, προκαλώντας ναυτία, έμετο, δυσκοιλιότητα και κοιλιακό άλγος. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε πεπτικά έλκη ή οξεία παγκρεατίτιδα. Έκδηλα είναι επίσης και τα νευρομυϊκά και ψυχικά συμπτώματα, καθώς τα αυξημένα επίπεδα ασβεστίου μπορεί να επηρεάσουν το νευρικό σύστημα. Έτσι, εμφανίζεται μυϊκή αδυναμία, κόπωση, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα και διαταραχές της μνήμης ή και πιο σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα, όπως λήθαργο, σύγχυση ή κώμα. Τέλος, ο υπερπαραθυρεοειδισμός έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως υπέρταση, αρρυθμίες και αγγειακές επασβεστώσεις. Η παρατεταμένη υπερασβεστιαιμία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υπερτροφία της αριστερής κοιλίας και αυξημένη δυσκαμψία των αρτηριών.

Πώς αντιμετωπίζεται ο υπερπαραθυρεοειδισμός;

Η θεραπεία του υπερπαραθυρεοειδισμού εξαρτάται από τον υποκείμενο τύπο, τη σοβαρότητα της νόσου και την παρουσία επιπλοκών, όπως η υπερασβεστιαιμία, ο σχηματισμός λίθων στα νεφρά ή η οστεοπόρωση. Γενικά, η χειρουργική επέμβαση παραθυρεοειδεκτομής, δηλαδή αφαίρεσης του υπερλειτουργούντος αδένα ή των αδένων, δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα σε περιστατικά πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού, εφόσον έχουν παρουσιαστεί έντονα συμπτώματα ή επιπλοκές. Ωστόσο, σε ασθενείς με πρωτοπαθή υπερθυρεοειδισμό που παραμένουν ασυμπτωματικοί έχει ένδειξη η τακτική παρακολούθηση με τακτική αξιολόγηση των επιπέδων ασβεστίου και της οστικής πυκνότητας. Για τον δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, η θεραπεία επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας, όπως η χρόνια νεφρική νόσος ή η ανεπάρκεια βιταμίνης D. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν συμπληρώματα βιταμίνης D και χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Στον τριτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό δεν αποκλείεται να έχει επίσης ένδειξη η παραθυρεοειδεκτομή, ιδίως όταν οι προσπάθειες συντηρητικής αντιμετώπισης αποτυγχάνουν ή η υπερασβεστιαιμία γίνεται σοβαρή. Η συνολική προσπάθεια διαχείρισης της νόσου στοχεύει στον έλεγχο της υπερασβεστιαιμίας, την πρόληψη επιπλοκών και την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης αιτίας υπερβολικής παραγωγής παραθυρεοειδούς ορμόνης. Σε κάθε περίπτωση, η Ενδοκρινολόγος στη Γλυφάδα και την Ανάβυσσο, Δρ. Αργυρώ Δάρα, προσφέρει την κατάλληλη καθοδήγηση και διαμορφώνει ένα πλήρες φαρμακευτικό σχήμα για την επιτυχή διαχείριση κάθε τύπου υπερπαραθυρεοειδισμού.